کرم سیب (Codling moth) و راه های مبارزه و پیشگیری از آن

محمدرضا زرهون
۲۶ فروردین, ۱۴۰۱
بدون دیدگاه
3 دقیقه زمان مطالعه

تکنولوژی مدرن تولید سیب بسیار فشرده و پیچیده است و از نظر اقتصادی نیازمند سرمایه گذاری کلان نیروی انسانی و منابع است و همچنین از نظر مراقبت های بهداشتی انسان نیازمند استانداردهای بسیار بالایی است. در ایران سیب از رایج ترین گونه های میوه است.

استاندارد تولید سیب در کشورهای توسعه یافته، پرورش باغات متراکم با شدت بالا با شبکه های ضد تگرگ، سیستم های آبیاری و همچنین ارائه استانداردهای کیفی (Global GAP و یکپارچه تولید) می باشد. با این حال، کاشت نهال های سنتی با روش های مدیریتی م قدیمی و فواصل کشت زیاد هنوز هم رایج ترین نوع در پرورش میوه در ایران هستند.

کرم سیب (Codling moth) و راه های مبارزه و پیشگیری از آن

 

آفات مهم سیب

سیب گونه ای است که برای کنترل آفات و بیماری ها به بیشترین تعداد سمپاشی شیمیایی نیاز دارد. مهم ترین آفات سیب عبارتند از: کرم سیب (.C. pomonella L)، شته سیب، شته سیب پشمالو (.Eriosoma lanigerum Hausm)، شپشک سن ژوزه(.Quadraspidiotus perniciosus Comst)، لیسه سیب (Yponomeuta malinellus Zeller)مینوز برگ (مینوز گرد- .Lyonetia clerkella L؛ مینوز لکه تاولی – .Phylonororycter blancardella Fabr؛ مینوز لکه تاولی سفید – P. corylifoliella Hübner)، شته رزی سیب (.Dysaphis plantaginea Pass) و موارد دیگر که گهگاه رخ می دهند.

کرم سیب (Codling moth) و راه های مبارزه و پیشگیری از آن

 

کرم سیب ، آفت مخرب باغات سیب

کرم سیب (Codling moth) با نام علمی Cydia pomonella از راسته ی بالپولکداران و از خانواده Tortricidae است که به طور منظم هر سال رخ می دهد. یکی از آفات مهم در باغات به ویژه در باغات سیب است. دائمی و اغلب باعث خسارات بسیار زیاد می شود که منجر به ریزش زودرس میوه، میوه کرم خورده و نگهداری دشوار در زمان انبارداری می شود که در درجه اول به دلیل حفاظت نابهنگام و ناکافی است که بدون آن کشت سیب غیر قابل تصور است.

واقعیت این است که کنترل کرم سیب در درجه اول به دلیل حضور طولانی شب پره در باغات، نسل های زیاد و همپوشانی بین نسل هاست است که در درجه دوم وضعیت آب و هوا که نه فقط در هر سال شرایط خاص خود را دارد، بلکه در مناطق مختلف نیز به شکل متفاوتی دیده میشود

کرم سیب همچنین به میوه های گلابی، به، هلو، زردآلو، گیلاس و گردو آسیب می رساند. بنابراین قرار گرفتن این شب پره به عنوان ارگانیسم هدف یا غیرهدف در برابر اثرات حشره‌کش‌ها، فشار انتخاب را افزایش می‌دهد که منجر به کاهش حساسیت و در نهایت بروز مقاومت در برابر حشره‌کش‌های مورد استفاده می‌شود.

در مناطقی از ایران تغییراتی در کارایی برخی حشره کش ها ثبت شده است، اما کنترل یا پایش دائمی حساسیت این آفت به حشره کش ها انجام نشده است. با توجه به کاربرد ضروری حشره‌کش‌ها برای محافظت از سیب در برابر C. pomonella، دلایل بسیار خوبی برای استفاده از حشره‌کش‌هایی با خواص سم‌شناسی و زیست‌محیطی مطلوب برای سرکوب آن وجود دارد.

بسته به منطقه کشت و شرایط آب و هوایی، آفت یک تا چهار نسل در سال رشد می کند. با توجه به مطالعات صورت گرفته، دیاپوز کرم سیب می تواند اختیاری باشد و به دوره نوری و دما بستگی دارد. نسل زمستان گذران به طور همزمان در بهار پدیدار می شود. چرخه زندگی کرم سیب می تواند تحت تاثیر دما و طول روز باشد و در نتیجه الگوهای ظهور متفاوتی ایجاد شود.

کرم سیب (Codling moth) و راه های مبارزه و پیشگیری از آن

 

روش های کنترل کرم سیب

  • روش های مکانیکی

به دلیل توسعه مقاومت در جمعیت های کرم سیب، نیاز به جایگزین هایی برای حشره کش ها وجود دارد. در مطالعات اخیر، توجه ویژه ای به سیستم های توری حذف حشرات در تولید سیب شده است.

استفاده از توری های مخصوص حشرات یک روش کاربردی و کاملا موثر است، اما متاسفانه هزینه بالایی دارد و امکان اجرای آن در همه باغات وجود ندارد

  • کنترل شیمیایی

کنترل شیمیایی برای کرم سیب، همچنان یک روش کارآمد است و توسط کشاورزان و باغداران به طور مستمر استفاده میشود. لیستی از سموم مورد استفاده برای کرم سیب را در جدول زیر میتوانید مشاهده کنید

گروه حشره کشکد مقاومت MoAحشره کش / ماده فعالمقاومت گزارش شده
غیر معدنی
موارد دیگر
آرسنات
نیکوتین
1928 در آمریکا
هیدروکربن های کلردارDDT و اندوسولفان و تیودان1955 در آمریکا
1965 در سوریه
ارگانوفسفره ها1Bدیازینون
فوزالون
کلروپیرفوس
2011 در فرانسه
کاربامات1Aکارباریل2012 اسپانیا
پیرتروئیدها3Aپرمترین
بیفنترین
دلتامترین
فلوسیترینات
لامبدا سی هالوترین
گاما سی هالوترین
دلتامترین در سال 2001 در چین
روش بیولوژیکBacillus thuringiensis sub sp. kurstaki2007 در آلمان
تنظیم کننده های رشد حشراتبنزونیل اوره ها (دی فلوبنزورون، هگزافلومورون، فلوفنوکسورون، تری فلومورون، لوفنورون، تفلوبنزورون)
فنوکسی کارب
تبوفنوزید
متوکسی فنوزید
پیری پروکسی فن
طبیعی ها5اسپنوساد
نئونیکوتینوئیدها4Aاستامی پراید
تیاکلروپراید
تیام تکسام
2010 و 2011 در اسپانیا و آمریکا
آورمکتین ها6امامکتین بنزوات
  • کنترل بیولوژیک

شب پره های بالغ مونث ماده جذاب جنسی (فرمون) ترشح می کنند تا شب پره های نر را به خود جلب کنند. در باغات از فرمون های مصنوعی در تله ها استفاده می شود تا وجود شب پره های نر را نشان دهند.

این تله ها حاوی ترکیبی از فرمون و مواد فرار گیاه میزبان می باشند که هر دو جنس نر و ماده را به خود جلب می کنند، که برای نظارت بر فعالیت پروانه ها در حین جفت گیری مفید است.

تله های چسبنده فرمونی را آویزان کنید تا حشرات در حال پرواز را شکار کند. کرم میوه سیب پس از بیرون آمدن از نظر ظاهری شبیه لاروهای تونل زن می شوند. هنگامی که آنها به بزرگسالی و بلوغ می رسند، شبیه پروانه های کوچک هستند که رنگ آنها سیاه یا قهوه ای است.

شب پره ها به بوی تله های فرمون جذب می شوند و پس از صید نمی توانند روی سیب تخم بگذارند. چهار تله فرمونی را روی هر درخت سیب بالغ قرار دهید.

از تله های فرمون و دما برای پیش بینی زمان تخم گذاری استفاده می شود. چنین پیش بینی هایی زمان بهتر سمپاشی را امکان پذیر می کند.

  •  کنترل کننده های بیولوژیک متعددی نیز برای کرم سیب وجود دارند، از جمله ویروس ها، باکتری ها، نماتد ها و برخی قارچ ها. زنبورها، و سن های شکارگر متعددی نیز گزارش شده که مراحل مختلف زندگی کرم سیب را  کنترل میکنند

منبع

Martina, K. B. et al, 2020. Pest Management Challenges and Control Practices in Codling Moth: A Review. doi:10.3390/insects11010038